Συνέντευξη: Τάνια Ώττα
Συναντήσαμε τον Γιάννη Παπαδόπουλο, απόστρατο αξιωματικό και πολιτικό μηχανικό, και μιλήσαμε μαζί του για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις στο ελληνοτουρκικό ζήτημα και τις συνεχείς προκλήσεις της γείτονας χώρας που προκαλούν έντονες ανησυχίες και αντιδράσεις, τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, και θέτουν για ακόμη μία φορά το θέμα της διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων.
Τι ήταν το «σύμφωνο φιλίας» που υπέγραψαν οι ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας; Παράγει πολιτικά και γεωπολιτικά αποτελέσματα;
Κατ΄ αρχήν ένα σύμφωνο φιλίας, όταν δεν είναι νομικά δεσμευτικό, δεν μπορεί να παράξει αποτέλεσμα και το παρόν σύμφωνο ανήκει σ΄ αυτήν την κατηγορία. Δεν θα το χαρακτήριζα ως σύμφωνο, παρά σαν μια έκθεση ιδεών, με γενικόλογες αναφορές. Την ασάφεια που προσφέρουν αυτές οι γενικόλογες αναφορές, μπορεί όποιος επιθυμεί να τις ερμηνεύσει κατά το δοκούν, κάτι που εκ συστήματος το κάνει η τουρκική πλευρά. Σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για γεωπολιτικό αποτέλεσμα, όταν ο Ερντογάν ένα μήνα μετά την υπογραφή του συμφώνου φιλίας, δήλωσε δημόσια ότι «ο αγώνας μας δεν τελείωσε με την εκδίωξη του εχθρού από τα εδάφη μας και τη ρίψη του στη θάλασσα από τη Σμύρνη». Από την άλλη το συγκεκριμένο σύμφωνο είναι ένα καλό χαρτί στα χέρια της Τουρκίας, στην προσπάθειά της να πάρει τελικά τα F-16 από τις ΗΠΑ.
Η Τουρκία αποτελεί απειλή για τη χώρα μας, κι αν ναι για ποιο λόγο;
Η Τουρκία έχει βλέψεις σε Ελληνικά εδάφη, θέτει σε καθεστώς αμφισβήτησης Ελληνικά νησιά, αμφισβητεί την Ελληνική ΑΟΖ και προσπαθεί να καταπατήσει τμήματά της, όπως συμβαίνει με τις παράνομες έρευνες για ανεύρεση πετρελαίου, που προσπαθεί κατά καιρούς να πραγματοποιήσει στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τις συνεχείς παραβιάσεις χωρικών μας υδάτων και του εναέριου χώρου της πατρίδας μας, τις βλέψεις της Τουρκίας για τη δημιουργία της «γαλάζιας πατρίδας», το έξω από κάθε λογική και κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου τουρκολυβικό μνημόνιο, την παράνομη κατοχή του 40% της Κύπρου, την επιθετική ρητορική αλλά και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, αντιλαμβανόμαστε ότι φυσικά και αποτελεί απειλή για τη χώρα μας.
Πως αξιολογείτε την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης;
Παρουσιάζει τις εγγενείς αδυναμίες που έχει η ελληνική εξωτερική πολιτική, σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, όλων των κομμάτων που κυβέρνησαν σ΄ αυτό το διάστημα. Κατ΄ αρχήν δεν έχει σταθερότητα, ούτε μακρόπνοο σχεδιασμό. Όταν δεν προσπαθείς να προλάβεις προβλήματα και περιμένεις πρώτα να δημιουργηθούν και μετά να τα αντιμετωπίσεις, θα τρέχεις πάντα πίσω από τις εξελίξεις. Βλέπουμε ότι στην Ελλάδα η εξωτερική πολιτική αλλάζει όχι μόνο κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση, αλλά και όταν αλλάζει ο υπουργός εξωτερικών της ίδιας κυβέρνησης. Θα πρέπει να υπάρξει μακρόπνοος σχεδιασμός και να τεθούν εθνικοί στόχοι, σε έναν σχεδιασμό που θα τηρείται χωρίς παρεκκλίσεις από όλες τις κυβερνήσεις, αν θέλουμε να αποκτήσουμε εξωτερική πολιτική, που να μπορεί να είναι αποτελεσματική και να προασπίζει τα συμφέροντα της πατρίδας μας. Επίσης πρέπει να σταματήσει άμεσα η πολιτική του κατευνασμού του αντιπάλου, που ακολουθείται σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, με παραχωρήσεις σε βάρος των εθνικών δικαίων. Σίγουρα όσο ακολουθούμε αυτήν την πολιτική, τόσο θα αυξάνονται οι απαιτήσεις της Τουρκίας, για περισσότερες παραχωρήσεις.
4. Πως επηρέασε τις σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία η στάση της χώρας απέναντι στην Ουκρανία;
Το ότι η Ελλάδα ανήκει στο ΝΑΤΟ είναι κάτι το οποίο μας δημιουργεί και κάποιες δεδομένες υποχρεώσεις. Αυτό είναι δεσμευτικό και δεν μπαίνει αυτή τη στιγμή σε αμφισβήτηση. Όμως το να υπερακοντίζουμε και να στέλνουμε στην Ουκρανία όπλα και πυρομαχικά που ενδεχομένως μπορεί να μας λείψουν σε μια κρίσιμη ώρα, πριν καν να μας τα ζητήσουν, είναι σίγουρα λάθος. Θα μπορούσαμε να περιοριστούμε σε παροχή βοήθειας (υγειονομικής και ανθρωπιστικής για παράδειγμα), η οποία δεν θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Εκτός όμως από τη βοήθεια σε πολεμικό υλικό, που αποτελεί κατάφορα εχθρική κίνηση εναντίον της Ρωσίας, είχαμε και ένα σωρό αχρείαστες εχθρικές αναφορές, εναντίον της Ρωσίας από κυβερνητικά χείλη, αλλά και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Ακόμα και η πρόεδρος της δημοκρατίας καταφέρθηκε πρόσφατα εναντίον του «καθεστώτος Πούτιν», με αφορμή την υπόθεση Ναβάλνι. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν και έχουν καταστρέψει τις σχέσεις μας με τη Ρωσσία, όμως ποτέ δεν είναι θετικό το να κάνεις εχθρό μια υπερδύναμη.
Η βοήθεια που στάλθηκε στην Ουκρανία από την Ελλάδα , ανθρωπιστική, οικονομική και όπλα, πιστεύετε ότι είναι εις βάρος της οικονομίας της χώρας μας; Θα μπορούσαν αυτά τα χρήματα να δοθούν στον πρωτογενή τομέα ώστε να μην αντιμετωπίζουμε σήμερα έλλειψη σε αγροτικά προϊόντα;
Πιστεύω ότι η οικονομική πλευρά δεν είναι η χειρότερη παράμετρος, αν και το κόστος αντικατάστασης του πολεμικού υλικού που στείλαμε (χωρίς να γνωρίζουμε ακριβή στοιχεία), είναι σίγουρα σημαντικό. Για μένα δυσμενέστερη συνέπεια είναι η επιδείνωση των σχέσεων με μια υπερδύναμη, η οποία δεν είναι ποτέ θετική εξέλιξη.
Τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που εδώ και χρόνια δημιουργεί έχθρα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία;
Η τουρκική πολιτική έχει επεκτατικά χαρακτηριστικά και εδαφικές βλέψεις. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τους ενεργειακούς πόρους που υπάρχουν στο Αιγαίο, με μία γείτονα που πάντα αποσκοπεί στο πως θα υφαρπάσει και αυτά που δεν της ανήκουν, αλλά και την παράνομη εισβολή και κατοχή του 40% της Κύπρου, η δημιουργία τριβών είναι φυσική συνέπεια, με αποκλειστική ευθύνη της Τουρκίας.
Ποιος θα έπρεπε να είναι ο ρόλος του ΝΑΤΟ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; κρίνετε ότι το ΝΑΤΟ έδειξε φιλοτουρκική συμπεριφορά;
Το ΝΑΤΟ διαχρονικά στη διένεξή μας με την Τουρκία, δεν μας στήριξε ποτέ, ακόμα και σε θέματα που είχαμε κατάφορες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Η πολιτική των ίσων αποστάσεων ανάμεσα σε δύο πλευρές, από τις οποίες η μία ασκεί επιθετκή πολιτική εναντίον της άλλης, ποτέ δεν είναι δίκαιη στάση και λειτουργεί πάντα υπερ του αδικοπραγούντος, υπέρ της Τουρκίας δηλαδή. Είναι έξω από κάθε λογική το ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί το casus belli (απειλή πολέμου), σε βάρος της χώρας μας, προκειμένου αυτή να μην ασκήσει τα νόμιμα κυριαρχικά της δικαιώματα, όπως αυτά κατοχυρώνονται από το διεθνές δίκαιο.
Θεωρείτε ότι τα ΜΜΕ έχουν αποπροσανατολίσει το κοινό ως προς το ελληνοτουρκικό ζήτημα;
Θεωρώ ότι τα ΜΜΕ διαχρονικά έχουν δημιουργήσει (ελπίζω όχι από πρόθεση), ένα κλίμα τρομοκράτησης της κοινής γνώμης, με την απειλή του πολέμου. Η Τουρκία σαφώς και δεν διαθέτει στρατιωτική υπεροχή σε σχέση με τη χώρα μας και τίποτε δεν προδικάζει το ότι σε μια ενδεχόμενη Ελληνοτουρκική σύρραξη, η πλάστιγγα θα έγερνε υπέρ της Τουρκίας. Είμαστε ακόμα πολεμικά τόσοι ισχυροί που δεν έχουμε κανένα λόγο να φοβόμαστε τους τούρκους. Σαφώς και πιστεύω ότι ένας πόλεμος είναι καταστροφικός για όλους, αλλά δεν έχουμε κανένα λόγο να καλλιεργούμε συνεχώς ένα κλίμα συμβιβασμού, σε βάρος των εθνικών μας συμφερόντων, κάτω από ένα καθεστώς τρομοκράτησης της κοινής γνώμης, με την απειλή ενός πολέμου. Αν θέλουμε να αποφύγουμε τον πόλεμο, πρέπει να φερόμαστε ως στρατιωτικά ισχυροί. Αυτός είναι ο σίγουρος δρόμος, για να μη μπούμε σε μελλοντικές περιπέτειες. Αλίμονο αν επικρατήσει η λογική του Γιώργου Παπανδρέου, που δήλωσε ότι προτιμά να έχει μερικά μίλια λιγότερα και να κοιμάται ήσυχος, αντί να έχει περισσότερα μίλια και να μη μπορεί να κοιμηθεί.