Της Κλεαρέτης Βελή
Ο ρόλος της γυναίκας και οι προσπάθειες που έχει κάνει για την χειραφέτηση της, ανέκαθεν αποτελούσε ένα σημαντικότατο κομμάτι της έρευνας της νεότερης ιστορίας, από τη στιγμή που η γυναίκα αποτελεί ένα σημαντικότατο κομμάτι πλέον και της παραγωγικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, η γυναίκα και ο ρόλος της στα ΜΜΕ αποτέλεσε ένα σημαντικότατο πεδίο έρευνας, το οποίο συνεχώς ανανεώνεται με καινούργια ευρήματα, αποδεικνύοντας τόσο τον υποβαθμισμένο εργασιακό ρόλο της στο χώρο αυτό όσο και στην προβολή της από τα ΜΜΕ.
Ήταν επιτακτική ανάγκη η έρευνά μας να επικεντρωθεί στο ρόλο που κατέχει η γυναίκα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τόσο ως εργαζόμενη όσο και ως κομμάτι της διαδικασίας του μάρκετινγκ και της διαφήμισης και μελετήθηκε ακριβώς ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει τόσο στον εργασιακό τομέα όσο και στην προώθηση των προϊόντων.
Η έρευνα διεξήχθη για τις ανάγκες ακαδημαϊκής εργασίας, της Σχολής Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και αποτέλεσε μια προσπάθεια στο να διερευνηθεί η πραγματικότητα των γυναικών στα ΜΜΕ.
Να αναδειχθούν οι παράγοντες, οι στάσεις, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις ευκαιρίες των γυναικών στα ΜΜΕ σχετιζόμενες με το φύλο, το επίπεδο εκπαίδευσης, το επάγγελμα των ερωτώμενων, την ηλικία και το προφίλ τους.
Έτσι θα αποκρυσταλλωθεί ο ρόλος των γυναικών στα ΜΜΕ.
Τα ερωτήματα
• EE1: Πώς αντιλαμβάνονται οι γυναίκες γενικά και οι γυναίκες δημοσιογράφοι το ρόλο τους στα ΜΜΕ και στην κοινωνία συνολικά.
• EE2: Πώς αντιλαμβάνονται οι άνδρες γενικά και οι άνδρες δημοσιογράφοι το ρόλο των γυναικών στα ΜΜΕ και στην κοινωνία συνολικά.
• EE3: Σε ποιο βαθμό οι πολίτες αναγνωρίζουν το ρόλο των γυναικών στα ΜΜΕ σήμερα.
• EE4: Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επιλογή της δημοσιογραφίας ως επαγγέλματος.
• EE5: Πως επιδρά το επάγγελμα στις πεποιθήσεις μας για τη θέση των γυναικών στα ΜΜΕ.
• EE6: Καθορίζει το φύλο και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουμε.
• EE7: Ποιες οι στάσεις απέναντι σε μία γυναίκα προϊστάμενο.
• EE8: Σε τί είδους θεματολογία και εξειδίκευση αξιοποιούνται οι γυναίκες.
Συμπεράσματα
Παρατηρείται μια σαφής υπερίσχυση της πεποίθησης των έμφυλων σχέσεων που αφορά την τάση να ταυτίζεται ο άνδρας με το δημόσιο χώρο, ενώ η γυναίκα με τον ιδιωτικό, δηλαδή το χώρο του σπιτιού, τη φροντίδα της οικογένειας και της προσωπικής της ζωής όπως διαφαίνεται από έρευνες των Κακανά, Καμαριανός και Μεταλλίδου (2002) αλλά και Δουλκέρη (2006).
Εντοπίζονται νέα στερεότυπα, όπως είναι ο χαρακτηρισμός της «γυναίκας καριέρας». Αυτές οι νέες κοινωνικές αναπαραστάσεις αποτελούν μια διαδικασία που συναντάται πάρα πολύ συχνά και παρατηρείται ότι και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης αντανακλάται η κοινωνική πραγματικότητα που είναι η παρουσία των έμφυλων σχέσεων και η ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως έχει αποδειχτεί και μέσω ερευνών που έχουν πραγματοποιήσει οι Κανταράκη, Παγκάκη, Σταματελοπούλου και Τσιώγκας (2008) αλλά και οι Παντελίδου-Μαλουτα (2007) και το 2020 η Στρατηγάκη.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά το χώρο των ΜΜΕ, όπως διατείνονται οι Ali (2018), Baehr και Gray (1996) και Berberick (2010), η γυναίκα παρουσιάζεται είτε στο δελτίο ειδήσεων, είτε στα σίριαλ ή ακόμη και στα Reality shows να είναι υποδεέστερη του άντρα.
Παρήχθησαν τρεις παράγοντες-συνιστώσες
Ο παράγοντας 1 συμβολίζει το ρόλο της γυναίκας στο studio σε εκπομπές όπως αυτές κατά σειρά και φορτίο παραγόντων-συνιστωσών Φωτορεπόρτερ, Εικονοληψία, Παρουσίαση ειδήσεων, Εκπομπές μαγειρικής, Δελτίο καιρού, Εκπομπές υγείας, Δημοσιογραφία Life Style και τέλος Κεντρικός Δημοσιογράφος.
Ο παράγοντας 2 συμβολίζει το ρόλο της γυναίκας σε εκπομπές παιδείας και κοινωνίας σε εκπομπές όπως αυτές κατά σειρά και φορτίο παραγόντων-συνιστωσών Οπτικής του φύλου, Πολιτισμού, Οικογενειακής πολιτικής, Παιδείας και τέλος Κοινωνικής πολιτικής,
και ο τρίτος παράγοντας συμβολίζει το ρόλο της γυναίκας σε εκπομπές με μεγάλο κίνδυνο και δράση σε εκπομπές όπως αυτές κατά σειρά και φορτίο παραγόντων-συνιστωσών Πολεμική ανταπόκριση, Οικονομικά, Αθλητισμού και τέλος Στρατιωτικά.
Από την έρευνα συσχέτισης οι γυναίκες είναι πιο θετικές από τους άνδρες σε σχέση με τη θεματολογία που αυτές μπορούν ν’ αναλάβουν καθώς οι πιο μικροί ηλικιακά συμμετέχοντες σχηματίζουν θετική άποψη για τη θεματολογία που μπορούν να διεκπεραιώσουν οι γυναίκες.
Θετική σχέση διακρίνεται και μεταξύ της οικογενειακής κατάστασης δηλαδή οι παντρεμένοι έχουν καλύτερη άποψη για τη θεματολογία.
Τέλος, αρνητική σχέση φαίνεται να υπάρχει μεταξύ του επιπέδου εκπαίδευσης και του επαγγέλματος του δημοσιογράφου με τη θεματολογία που κρίνουν ως κατάλληλη οι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου και οριακά οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι για τις γυναίκες συνάδελφους τους.
Προέκυψε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στο φύλο και στη γνώμη ότι οι άνδρες τα καταφέρνουν καλύτερα στα ΜΜΕ μεταξύ των ανδρών και των γυναικών και κυρίως στην κατηγορία της συμφωνίας και της απόλυτης συμφωνίας με τη θεματική. Οπότε μπορούμε να πούμε συμπερασματικά πως το φύλο επιδρά στην άποψη ότι οι άνδρες τα καταφέρνουν καλύτερα στα ΜΜΕ.
Επίσης, βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στο φύλο και τη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα αν οι γυναίκες διευθύνουν ισότιμα τις εκπομπές και συζητήσεις. Οπότε, συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως το φύλο επιδρά στη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο αν δηλαδή οι γυναίκες διευθύνουν ισότιμα τις εκπομπές και συζητήσεις. Οι γυναίκες είναι απόλυτες ότι αυτό δεν συμβαίνει και οι άνδρες συνάδελφοί τους υποστηρίζουν το αντίθετο.
Στο ίδιο πνεύμα υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στο φύλο και τη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα αν οι γυναίκες έχουν δευτερεύοντα ρόλο στις εκπομπές και συζητήσεις. Μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα πως το φύλο επιδρά στη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο αν δηλαδή οι γυναίκες έχουν δευτερεύοντα ρόλο σε εκπομπές και συζητήσεις. Οι γυναίκες υποστηρίζουν σθεναρά ότι έχουν δευτερεύοντες ρόλους στα ΜΜΕ και οι άνδρες το αντίθετο.
Ηλικία
Φαίνεται στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στην ηλικία και τη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι για το πως βλέπουν μία γυναίκα ως προϊσταμένη. Έτσι, η ηλικία επιδρά στη γνώμη για την ιδέα μιας γυναίκας προϊσταμένης. Εντοπίζονται διαφορές κυρίως στις μικρές ηλικίες και την κατηγορία 45 με 54.
Οικογενειακή κατάσταση
Εντοπίσαμε στατιστικά σημαντική διαφορά, ανάμεσα στην οικογενειακή κατάσταση και τη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα των σχέσεων με ετερόφυλο προϊστάμενο/νη.
Στατιστικά σημαντική διαφορά παρατηρείται επίσης ανάμεσα στην οικογενειακή κατάσταση και τη γνώμη που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα των σχέσεων με ετερόφυλο προϊστάμενο/νη.
Επίπεδο εκπαίδευσης
Εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στο επίπεδο εκπαίδευσης και της γνώμης που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα αν το φύλο παίζει ρόλο στην επιλογή του αντικειμένου εργασίας. Με μεγάλη διαφορά να εντοπίζεται στην κατηγορία των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου ως προς ότι τη διαφωνία για την επιρροή του φύλου στην επιλογή του αντικειμένου εργασίας.
Επάγγελμα
Στατιστικά σημαντική διαφορά προέκυψε ανάμεσα στο επάγγελμα και της γνώμης που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα αν το φύλο παίζει ρόλο στην επιλογή του αντικειμένου εργασίας.
Τέλος, στατιστικά σημαντική διαφορά εμφανίστηκε ανάμεσα στο επάγγελμα και της γνώμης που έχουν οι ερωτώμενοι στο θέμα για το μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των ανδρών και των γυναικών. Η κατηγορία των δημοσιογράφων εμφανίζει τη μεγαλύτερη διαφορά από τις άλλες επαγγελματικές κατηγορίες κυρίως ως προς τη συμφωνία πως το φύλο επηρεάζει το αντικείμενο εργασίας.
Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγουν και οι έρευνες των Σωτηριάδου (2005), Πλειού κ.α (2020) και Στρατηγάκη (2020) που αναγνωρίζουν τον πρωτεύοντα ρόλο των ανδρών στα ΜΜΕ και το δευτερεύοντα ρόλο στις γυναίκες ή σε ρόλους που έχουν περισσότερο σχέση με την εξωτερική εμφάνιση ως ένα είδος μάρκετινγκ της ομορφιάς.
About The Author
br>
