Ο νεολιθικός οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς

Ένας οικισμός που σε ταξιδεύει 7.500 χρόνια πίσω. Ο λιμναίος οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς αποτελεί έναν προϊστορικό οικισμό , στη θέση «Νησί», στη νότια όχθη της Ορεστιάδας λίμνης, σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από την πανέμορφη πόλη της Καστοριάς.

Στο αρχαιολογικό πάρκο έχει δημιουργηθεί μία πιστή αναπαράσταση ενός προϊστορικού λιμναίου οικισμού με 8 φυσικού μεγέθους καλύβες πάνω σε πασσαλόπηκτες πλατφόρμες, πλάι στη λίμνη. Μόλις διαβείς την πύλη του πάρκου βρίσκεσαι σε μία εικόνα της ζωής από την νεολιθική εποχή σε πραγματικές διαστάσεις .

Ο νεολιθικός οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς θεωρείται ο αρχαιότερος της Ευρώπης και ανακαλύφθηκε τυχαία το 1932 όταν η στάθμη της λίμνης στην Καστοριά κατέβηκε και εμφανίστηκαν υπολείμματα ξύλινων πασσάλων.

Πρώτος, ο καθηγητής Α. Κεραμόπουλος, κατέγραψε τις αρχικές πληροφορίες για την περιοχή και τον παραλίμνιο οικισμό. Οι ανασκαφικές έρευνες ξεκίνησαν από τον καθηγητή Ν. Μουτσόπουλο και συνεχίστηκαν αρκετά χρόνια αργότερα. Oι έρευνες στο Δισπηλιό αποτελούν “σταθμό” για την αρχαιολογική έρευνα στην Ελλάδα, καθώς πρόκειται για τον πρώτο λιμναίο οικισμό που σκάβεται στη χώρα. Το 1992, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον καθηγητή Γ. Χουρμουζιάδη ξεκινά συστηματική έρευνα, που φέρνει στο φως περισσότερα ευρήματα, και καταλήγει στην αναπαράσταση του οικισμού της Νεότερης Νεολιθικής σε πραγματικές διαστάσεις. Για το σκελετό των καλυβών χρησιμοποιήθηκαν κορμοί δένδρων, για τους τοίχους κλαδιά και σχοινί, ενώ από την λάσπη της λίμνης φτιάχτηκε ο σοβάς κάθε καλύβας και την στέγη της σκεπάζουν άχυρα.

Μέσα στις κατοικίες αυτού του μοναδικού οικισμού έχουν τοποθετηθεί αντικείμενα καθημερινής χρήσης, πιστά αντίγραφα των ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών. Πήλινα αγγεία, κύπελλα και φιάλες, καθώς και εργαλεία φτιαγμένα από πυριτόλιθο ή οστά συμπεριλαμβάνονται στα εκθέματα.

Τα αυθεντικά εκτίθενται στο κτίριο του μουσείου που βρίσκεται στο χωριό Δισπηλιό.

Στον παραλίμνιο οικισμό του Δισπηλιού υπολογίζεται ότι ζούσαν περίπου 3.000 άτομα σε μία καλά οργανωμένη κοινωνία. Αποθήκευαν την τροφή τους, είχαν κατοικίδια ζώα, ψάρευαν και κατασκεύαζαν εργαλεία και είδη καθημερινής χρήσης, γνώριζαν μουσική και γραφή